چطور روشنایی مورد نیاز یک فضا را محاسبه کنیم؟
شدت نور تقریباً در هر فعالیت روزانه نقش مهمی دارد. واضح دیدن و متمایز کردن اجسام در فعالیت‌هایی که نیاز به دقت بیشتری دارند مهم است؛ اما در فضاهای دیگر با اهداف متفاوت، شدت نور مورد نیاز می‌تواند تغییرات زیادی داشته باشد. اگر چه این تا حدی منوط به ترجیحات فردی است، اما شدت نور هرگز در فضاهایی مانند دفتر یا اتاق نشیمن یکسان نخواهد بود.
در برخی مکان‌ها، این شدت باید برای ایجاد فضایی آرام و دنج مناسب باشد، در حالی که در برخی دیگر به درخشندگی بیشتر اهمیت داده می‌شود. اما چگونه می‌توان شدت نور را قبل از انتخاب نوع خاصی از نور محاسبه کرد؟
شدت نور چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
اگرچه شدت نور را می‌توان به روش‌های مختلف اندازه‌گیری کرد، اما رایج‌ترین اندازه‌گیری با محاسبه لومن و لوکس است.
لومن چیست؟
لومن واحد اندازه‌گیری خروجی نور یعنی روشنایی است. لومن، نور ساطع شده در هر ثانیه از یک منبع را اندازه‌گیری می‌کند اما جهت نور را در نظر نمی‌گیرد. به زبان ساده، هر چه لومن بیشتر باشد، روشنایی یا خروجی نور بیشتر است.
لوکس چیست؟
لومن به تنهایی کافی نیست تا به ما بگوید که چقدر نور نیاز داریم. برای اینکه بدانیم که یک اتاق چقدر باید روشن باشد، از واحد اندازه‌گیری به نام LUX استفاده می‌کنیم. لوکس، اندازه‌گیری شدت نور است که معمولاً به عنوان "روشنایی" نامیده می‌شود. لوکس، لومن داخل یک منطقه را در نظر می‌گیرد. ۱ لوکس برابر است با نوری که ۱ لومن بر ۱ متر مربع ساطع می‌کند.
بین لومن ساطع شده و لومن تابیده شده بر واحد سطح که لوکس نامیده می شود ، مقداری نور (لومن) از دست می‌رود. امروزه عملی‌ترین معیار برای اندازه‌گیری شدت نور، لوکس است که نشان دهنده میزان واقعی روشنایی است.
همچنین باید بدانید که لوکس وابسته به اتاقی که قرار است روشن شود متفاوت است، زیرا مکان‌هایی وجود دارند که به شدت نور کمتر و مکان‌هایی به شدت نور بیشتر نیاز دارند. در فضاهای عمومی مانند مراکز بهداشتی و آموزشی، شدت نور مورد نیاز طبق مقررات مشخص می‌شود، اما توصیه ما برای میزان لوکس به شرح زیر است:
در فضاهای مسکونی
· آشپزخانه - 300-600 لوکس
· اتاق نشیمن - 100 - 300 لوکس
· راهرو - 200 لوکس
· اتاق خواب - 100-250 لوکس
· اتاق مطالعه –300 - ۵۰۰ لوکس
· حمام - 300-600 لوکس
در فضاهای تجاری
· روشنایی عمومی- 300 - 600 لوکس
· ویترین داخلی - 1000 لوکس
· ویترین - 1000-3000 لوکس
در رستوران‌ها
· اتاق‌های غذاخوری و سالن‌های استراحت - 100-600 لوکس
· پذیرش - 100 - 500 لوکس
در ادارات
· راهروها - 100 - 250 لوکس
· میز کار - 400 - 1500 لوکس
· اتاق‌های جلسه - 200 - 700 لوکس
وات
وات به جای میزان روشنایی، توان خروجی منبع نور را اندازه‌گیری می‌کند. فناوری جدید و کم مصرف اکنون به این معنی است که استفاده از وات نشانه دقیقی از قدرت لامپ نیست. با ادامه پیشرفت فناوری، لومن بیشتر به وات کمتری نیاز خواهد داشت و بازده انرژی را بهبود می‌بخشد.
سایر عوامل موثر بر شدت نور
دمای رنگ و زاویه تابش عواملی هستند که تاثیر زیادی بر نتیجه به دست آمده دارند. انتخاب دمای مناسب به عملکرد فضایی که باید روشن شود بستگی دارد. به طور معمول، مناطقی که برای استراحت، تفریح و غیره در نظر گرفته شده‌اند، از نورهای گرم‌تری استفاده می‌کنند که می‌توانند فضایی دنج ایجاد کنند.
از سوی دیگر، چراغ‌های خنک‌تر برای مکان‌هایی که دید خوب در آنها مهم است، بهتر هستند.
اولین قدم برای محاسبه روشنایی مناسب و ایده‌آل برای محیط این است که باید مساحت را به دست بیاوریم.
دومین کاری که باید برای بدست آوردن نور مورد نیاز یک فضا انجام دهیم این است که باید مقدار روشنایی مورد نیاز که در فضا لازم است را محاسبه کنیم.
کندل متر : به فاصله یک متری نور از منبع خود کندل متر گفته می‌شود. همانطور که مشخص است. برای محاسبه لومن مورد نیاز، باید مساحت را ضربدر مقدار لوکس مورد نیاز آن فضا کنید. به عنوان مثال مقدار لومن مورد نیاز یک نشیمن بزرگ صد متر مربعی که ۱۰۰ تا۳۰۰ لوکس روشنایی لازم دارد، 10000 تا 30000 لومن است.
100 Lux * 100 m2 = 10.000 Lm
300 Lux * 100 m2 = 10.000 Lm
لازم به یادآوری است که این اعداد برای شرایط عادی است؛ اگر قصد داشته باشید که از دیوار یا مبلمان‌هایی تیره در فضا استفاده کنید باید حدوداً صد لومن برای هر متر مربع اضافه کنید. مبنای این محاسبات و جداول هم براساس سقف متداول 280 سانتی‌متری است.
همچنین اگر قصد داشته باشید که فضا خیلی روشن‌تر از حد معمول باشد باید به نتیجه محاسبات ده الی بیست درصد اضافه کنید.
به طور خلاصه، فرمول محاسبه میزان روشنایی یک فضا به صورت زیر است:
مقدار لومن مورد نیاز = مساحت سطح هدف برای تامین روشنایی ضربدر میزان روشنایی مورد نیاز بر حسب لوکس
تعداد لامپ مورد نیاز = مقدار لومن مورد نیاز تقسیم بر لومن درج شده بر روی جعبه محصولات روشنایی
راهنمای لومن‌های LED در اتاق
اتاق‌های نشیمن و اتاق‌خواب‌ها به انواع مختلف نور یا ترکیبی از آنها نیاز دارند. چراغ‌های محیطی که معمولاً چراغ‌های سقفی شما هستند، برای کارهای عمومی مانند تمیز کردن و امکان حرکت در اتاق مورد نیاز هستند. چراغ‌های کار را می‌توان برای عملکردهایی که نیاز به تمرکز بیشتری مانند خواندن و آرایش کردن دارند، اجرا کرد.
به چه مقدار نور نیاز دارم؟
لومن‌ها در کنار بسته‌بندی لامپ‌های بلان نمایش داده می‌شوند. هر چه تعداد لومن‌ها بیشتر باشد، لامپ روشن‌تر خواهد بود. یک لامپ مثلاً 1000 لومن ممکن است در یک اتاق بسیار کوچک واقعاً روشن به نظر برسد، اما در یک اتاق بسیار بزرگتر، نور کمتر به نظر می‌رسد زیرا درخشندگی کافی برای تابش در کل اتاق وجود ندارد.
اهمیت نورپردازی خوب
مهم است که سطح نور مناسب را در یک اتاق دریافت کنید، زیرا نور نامناسب می‌تواند اثرات مخربی بر سلامت روحی و جسمی شما داشته باشد. عوارض جانبی می‌تواند شامل فشار چشم، سردرد، خستگی و حتی افسردگی باشد.
اهمیت نورپردازی خوب را نمی‌توان نادیده گرفت. مهم است که بدانید اعداد روی بسته‌بندی به چه معنا هستند، به علاوه اینکه کدام سطح روشنایی برای اتاق مورد نظر مناسب است. عدد بزرگتر لزوماً به معنای بهتر نیست، به خصوص وقتی که وات را در نظر بگیرید.
بنابراین هنگامی که می‌دانید می‌خواهید اتاق چقدر روشن باشد، فقط روشنایی لوکس را در مساحت اتاق خود ضرب کنید و این قدرت لامپ مورد نیاز خود را در لومن به شما می‌دهد. هنگامی که دانستید برای روشن شدن فضای کافی به چند لومن نیاز دارید، سپس باید تصمیم بگیرید که از چه تعداد اتصالات نور (لامپ، آویز و غیره) استفاده کنید.
البته می‌توانید فقط از یک لامپ مرکزی در یک آویز استفاده کنید، اما این کار به ندرت بهترین نور را در اطراف اتاق می‌اندازد. راز نور خوب این است که لومن‌های مورد نیاز اتاق را در ارتفاع‌های مختلف لایه‌بندی کنید. بنابراین استفاده از چراغ‌های رومیزی، چراغ‌های زمینی و دیوارکوب و همچنین آویزها را در نظر بگیرید.